Girişimcilik ekosisteminde nerede yer alacağınız seçimi, sadece fiziksel bir mekan tercihi değil, firmanızın hangi vergi kanununa tabi olacağını ve bu doğrultuda büyüme sürecini etkileyen finansal bir karardır. Teknoparklarda yer bulmanın zorlaşması ve müstakil AR-GE Merkezi kurmanın personel şartları ibreyi TEKMER modeline çevirebilmektedir.
Ancak bu noktada girişimcilerin kafasını karıştıran en önemli soru şu olmaktadır: “Teknopark (4691 Sayılı Kanun) ile TEKMER (Genellikle 5746 Sayılı Kanun) arasındaki farklılıklar nelerdir?”
Bu yazıda TEKMER kavramını ve teşvik farklılıklarını inceliyoruz…
TEKMER Nedir?
TEKMER yani Teknoloji Geliştirme Merkezi; KOSGEB iş birliğiyle kurulan, üniversiteler veya özel sektör tarafından işletilen, girişimcilere AR-GE ve inovasyon süreçlerinde ev sahipliği yapan kuluçka merkezleridir.
TEKMER’ler, girişimcilerin sadece fiziksel ofis ihtiyacını karşılamakla kalmamakta, aynı zamanda 5746 Sayılı Kanun kapsamında sunulan vergi teşviklerine erişim için bir yasal şemsiye görevi görmektedir. Teknoparklardaki gibi bölge statüsüne sahip olmasalar da merkez statüsüyle benzer teşvik mekanizmalarını daha esnek şartlarla sunabilmektedirler.
4691 ve 5746 Sayılı Kanunların Karşılaştırması
Teknoparklar 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na, TEKMER’ler ve AR-GE Merkezleri ise 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’a tabidir.
Bu iki kanun arasındaki en temel fark verginin neyin üzerinden alınmadığıdır:
4691 Sayılı Kanun (Teknopark Modeli): “Kazanç İstisnası”
Teknoparkların en büyük silahı Kurumlar Vergisi İstisnası’dır. Bölgede ürettiğiniz yazılım veya AR-GE projesinden elde ettiğiniz kâr vergiden muaftır. Örnek olarak; Bölge içerisinde bir yazılım geliştirdiniz ve 1 Milyon TL kar ettiniz. Bu tutarın Kurumlar Vergisi cebinizde kalır. Devlet kazancına dokunmuyorum demektedir. Satış geliri ya da potansiyeli yüksek, karlılığı oturmuş firmalar için teknoparklar idealdir.
5746 Sayılı Kanun (TEKMER & AR-GE Merkezi Modeli): “AR-GE İndirimi”
TEKMER’lerin dayandığı 5746 sayılı kanunda ise Vergi İndirimi yani Matrah İndirimi esastır. Burada devlet “Karına dokunmuyorum” demez; “Harcamanı vergiden düşmene izin veriyorum” der. Yaptığınız AR-GE harcamaları vergi matrahından indirilir. Örnek olarak; Dönem içinde 500.000 TL’lik personel, malzeme vb. AR-GE harcaması yaptınız. Bu tutarı vergi ödeyeceğiniz matrahtan düşersiniz. Yani harcarken kazanırsınız. Henüz yüksek satış/kar rakamlarına ulaşmamış, ancak yoğun geliştirme harcaması yapan, yatırım ve büyüme aşamasındaki firmalar için idealdir.
| Özellik | 4691 Sayılı Kanun – Teknopark) | 5746 Sayılı Kanun – TEKMER |
| Temel Teşvik | Kurumlar Vergisi İstisnası | AR-GE İndirimi |
| Odak Noktası | Sonuç odaklı, elde edilen kar vergiden düşmektedir | Süreç odaklı, yapılan harcama vergiden düşülmektedir |
| KDV Muafiyeti | Var, yazılım teslimlerinde tam istisna | Kısmi, sadece makine-teçhizat alımlarında |
| Personel Şartı | Yok, ofis bulmak yeterli | Esnek, sayı zorunluluğu olmadan yararlanılabilir |
| Maliyet Yönetimi | Yüksek kira ve aidat | Daha düşük ve erişilebilir maliyetler |
Ne zaman TEKMER Tercih Edilmeli?
Eğer firmanız henüz kardan ziyade büyümeye ve ürün geliştirmeye odaklanan bir yapıdaysa Teknoparklarda yüksek kiralar ödemek ve sıra beklemeler yerine TEKMER’de yer almayı değerlendirebilirsiniz.
- 5746 sayılı kanun sayesinde geliştirmekte olduğunuz ürün için yaptığınız her harcama size vergi avantajı olarak geri dönmektedir.
- AR-GE Merkezi kurmak için gereken 15 tam zamanlı personel şartı TEKMER’de aranmamaktadır. 3-4 hatta 1 kişilik çekirdek bir ekiple 5746 avantajlarından faydalanmaya başlayabilirsiniz.
- Teknoparkların katı giriş-çıkış prosedürlerine takılmadan, daha hızlı ve esnek bir yönetim anlayışıyla çalışırsınız.
- Ortak kullanım alanları, toplantı salonları ve teknik altyapı TEKMER tarafından sunulduğu için firmanın genel giderleri düşürmektedir.
- Projeniz hazır, ekibiniz kurulu ancak Teknoparklarda yer yok. Aylarca sıra bekleyip zaman kaybetmek yerine, daha hızlı giriş süreçlerine sahip TEKMER’lerde faaliyetlerinize daha hızlı başlayabilirsiniz.
Özetle; 4691 çok kazananı ödüllendirirken, 5746 çok çalışanı ve harcayanı desteklemektedir.
Firmanız henüz yüksek cirolar elde etmiyorsa ancak ciddi bir AR-GE eforu sarf ediyorsa, Teknopark sırası beklemek yerine size en yakın TEKMER ile görüşerek maliyetlerinizi optimize edebilirsiniz. Unutmayın, doğru teşvik modeli, kar marjınızı doğrudan etkileyen en önemli iş ortağınızdır.
TEKMER’e Başvuru Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
TEKMER başvurusu standart bir ofis kiralama süreci olmamaktadır. Başvuru sahipleri Değerlendirme Kurulunun karşısına bir AR-GE ve İnovasyon Projesi ile çıkmak zorundadır. Sürecin ciddiyetini kavramayan girişimlerin başvuruları teknik yetersizlik nedeniyle reddedilebilmektedir.
Başvurunuzun onaylanması için dikkat edilmesi gerekenler:
- Projenin AR-GE niteliği: Sunduğunuz proje sadece ticari bir alım-satım işi veya basit bir web sitesi kurulumu olamaz. Projede teknik bir yenilik, yerlileştirme veya teknolojik bir zorluğun çözümü net bir dille anlatılmalıdır.
- Gerçekçi mali projeksiyon: Kurul, projenin teknik yönü kadar finansal sürdürülebilirliğini de sorgulayacaktır. 1 yıllık nakit akış tablonuz ve gelir modeliniz, afaki rakamlar yerine pazar gerçeklerine dayanmalıdır.
- İthal ikamesi potansiyeli: Projenizin yurt dışından ithal edilen bir ürünü veya yazılımı ikame etme potansiyeli varsa kabul şansınız artmaktadır. KOSGEB ve TEKMER yönetimleri cari açığı azaltıcı etkiye sahip projelere öncelik tanıyabilmektedir.
- Hakem sunumu: Başvuru dosyanız kabul edildikten sonra akademisyen ve sektör uzmanlarından oluşan bir heyete sunum yaparsınız. Bu sunumda teknik detaylara hakim olmanız ve neden TEKMER’e ihtiyaç duyduğunuzu açıklamanız beklenir.
Refero Danışmanlık ile Doğru Yol Haritası…
Hangi modelin (Teknopark, TEKMER veya AR-GE Merkezi) firmanız için en yüksek mali faydayı sağlayacağını belirlemek teknik analiz gerektirmektedir. Yanlış yasal statü seçimi, firmanızın binlerce liralık vergi avantajını kaybetmesine neden olabilmektedir.
Refero Danışmanlık olarak sürecinizi şansa bırakmıyoruz:
- Ciro, karlılık ve harcama projeksiyonlarınızı inceleyerek 4691 ve 5746 sayılı kanunlardan hangisinin firmanız için kârlı olduğunu hesaplıyoruz.
- TEKMER veya Teknopark başvuru dosyalarınızı hazırlıyor, kurul sunumlarını yönetiyoruz.
- Teşviklerin kesintisiz devam etmesi için aylık teknik raporlama ve mevzuat uyum süreçlerinizi üstleniyoruz.
Teşviklerden maksimum verim almak ve yasal riskleri sıfıra indirmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
